Autorka artykułu, Agnieszka Baranowska, jest psychologiem, certyfikowaną coach ICF i edukatorką. Pomaga ambitnym kobietom, często „najlepszym uczennicom”, które mimo sukcesów czują, że utknęły w pracy bez poczucia radości i sensu. Doświadczenie zdobywała w międzynarodowych firmach, tworząc strategie komunikacyjne m.in. dla projektów rządowych. Prowadzi coaching 1:1, warsztaty i projekty społeczne. Występuje na wydarzeniach dla kobiet i konferencjach. Łączy wiedzę psychologiczną z praktyką biznesową. W 2024 dostała statuetkę najbardziej inspirującego coacha pracującego metodą Career Steps Revolution od Talent Development Institute.
Mental load Polek i siła do działania
Wyobraź sobie, że właśnie zamykasz laptop po pracy. Teoretycznie koniec dnia. Ale w głowie od razu pojawia się lista zadań: kupić proszek do prania, zadzwonić do lekarza, zamówić prezent dla siostrzeńca, przypomnieć dziecku o pracy domowej. I tak codziennie.
Work-life balance zwykle kojarzy się z próbą pogodzenia pracy zawodowej z życiem prywatnym. Tymczasem równowagi potrzebują także kobiety, które formalnie nie pracują, ale każdego dnia są odpowiedzialne za niewidzialną i niedocenianą pracę organizacyjną.
Planowanie list zakupów, pilnowanie wizyt lekarskich, pamiętanie o szkolnych wycieczkach, organizacja świąt, przewidywanie potrzeb domowników to tylko część zadań, które mieszczą się w pojęciu mental load. Jak definiuje UCLA Health (2024), jest to suma obowiązków poznawczych, planistycznych i emocjonalnych, które stale „zajmują” głowę i uniemożliwiają prawdziwy odpoczynek.
Polska skala niewidzialnej pracy
Badania pokazują, że w Polsce kobiety wykonują aż 73% kognitywnej pracy domowej, podczas gdy mężczyźni tylko 27% (Newsweek, 2023). Z kolei raport Mental load – niewidzialny ciężar codzienności (Mamopracuj.pl, 2025) wskazuje, że 51% pracujących kobiet odczuwa wysoki poziom stresu z powodu łączenia obowiązków zawodowych i domowych, a 42% zauważa negatywny wpływ tego obciążenia na zdrowie psychiczne.
Mental load to nie tylko suma zadań, ale także suma głęboko zakorzenionych oczekiwań społecznych. Wiele kobiet nosi w sobie przekonania wyniesione z domu, często w myśl zasady „trzeba być dobrą w każdym aspekcie”: perfekcyjną matką, idealną partnerką, świetną pracownicą. Ta presja, by być idealną w każdej sferze życia, nie jest jedynie osobistą decyzją. To efekt pokoleniowych wzorców, które często ciężko jest przełamać.
Mental load to także problem zawodowy
Najczęściej mówi się o skutkach domowych i wpływie przeciążenia na relacje partnerskie, ale mental load rzutuje także na pracę. Kobiety, zwłaszcza te z wyższym wykształceniem i aktywne zawodowo częściej niż mężczyźni doświadczają przenoszenia obciążeń domowych do pracy. Skutkiem są: spadek efektywności, większe zmęczenie emocjonalne i mniejsze poczucie wpływu.
Mental load utrwala też nierówności w awansach. Kobiety, które „pracują na dwa etaty” w domu i w pracy częściej rezygnują z nowych wyzwań lub zmian zawodowych, bo brakuje im przestrzeni na przygotowanie się do nich. Raporty, takie jak ten od McKinsey (2015), jasno wskazują, że stres, przeciążenie i brak wsparcia sprawiają, że chęć pozostania na stabilnym stanowisku często przewyższa ambicję do wejścia na najwyższe szczeble kariery.
Strach przed zmianą – co nas blokuje?
W mojej pracy coachingowej widzę to regularnie: zanim kobiety wybiorą nową ścieżkę zawodową, muszą najpierw nauczyć się rozpoznawać własne wartości i pragnienia. Bez tego łatwo im zamienić jedno źródło wypalenia na inne, na przykład zmienić pracę na taką, która z pozoru jest „lepsza”, ale wciąż nie jest zgodna z nimi.
Strach przed zmianą często wynika nie tylko z braku narzędzi czy wiedzy o tym, co jest możliwe, ale także z obawy, że realizacja własnych marzeń odbędzie się kosztem rodziny. To lęk, który jest doskonale widoczny na przykład w historiach kobiet rezygnujących ze studiów kierunkowych, bojących się, że nauka w weekendy odbije się na ich relacji z dziećmi.
Niektóre obawy są racjonalne i warto je sprawdzić, ale większość z nich nigdy nie znajdzie odzwierciedlenia w rzeczywistości. Samoświadomość i umiejętność identyfikowania obciążeń poznawczych to pierwszy, kluczowy krok do ich redukcji.
Well-being zaczyna się od środka
Firmy i rządy oferują coraz więcej udogodnień: elastyczne godziny pracy, pracę zdalną, dodatkowe dni wolne czy programy well-beingowe. Ale nawet najlepsze rozwiązania nie pomogą, jeśli osoba przeciążona nie dostrzeże i nie nazwie swojego problemu. To nie tylko kwestia czasu, lecz także energii, którą codziennie pochłania „trzymanie w głowie” wszystkich spraw. Gdy nie wiemy, co jest dla nas naprawdę ważne, łatwo wymienić jedno źródło zmęczenia na inne.
Może dlatego niektórzy na hasło „well-being” reagują z irytacją, bo oferowane działania nijak się mają do tego, jak naprawdę się czują. Trudno cieszyć się z siłowni w biurze, jeśli w środku dominuje zmęczenie, frustracja i poczucie braku sensu.
Pięć kroków, które pomagają odzyskać równowagę
- Nazwij obciążenie – spisz wszystkie zadania, które wykonujesz w ciągu tygodnia, także te „niewidzialne” np. tworzenie listy zakupów, rozpisywanie obiadów, planowanie wakacji.
- Porozmawiaj o podziale obowiązków – włącz w planowanie resztę rodziny, deleguj te obszary, którymi mogą zaopiekować się inni domownicy.
- Określ swoje wartości – zanim zmienisz pracę, upewnij się, że wiesz, czego naprawdę chcesz.
- Znajdź codziennie choć 15 minut dla siebie – na coś, co daje radość i ładuje baterie.
- Szukaj wsparcia – grupy, warsztaty, coaching pomagają spojrzeć na sytuację z nowej perspektywy.
Zmiana, również zawodowa, wymaga odwagi, ale też samoświadomości. Kiedy dostrzeżemy wartość tego, co już robimy, łatwiej będzie nam sięgnąć po życie, w którym praca i codzienność nie są źródłem ciągłego napięcia, ale dają poczucie sensu i energi
Kampania Społeczna Siła Równości!
W projekcie Siła Równości! Fundacja Obywatelki.pl i JMM Sp. z o.o. połączyły siły, by mówić głośno o równości w pracy. Chcemy pokazać, z jakimi wyzwaniami wciąż mierzą się kobiety i jak je przezwyciężają, ale też zainspirować firmy, jak mogą wspierać work-life balance swoich pracownic.
Zapraszamy do wysłuchania sześciu podcastów z serii Od.ważne. Poznacie inspirujące historie kobiet, przełamujących bariery i stereotypy, które realizują swoje marzenia i osiągają sukcesy w zawodach, które same sobie wybrały, zwłaszcza tam, gdzie prym wiodą mężczyźni.
Projekt jest dofinansowany ze środków Unii Europejskiej i budżetu Państwa w ramach Programu „Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021 – 2027”
#FunduszeEuropejskie #FunduszeUE
Śledź nas w Google News!
Zawsze na bieżąco z najnowszymi artykułami i informacjami.
Obserwuj nas w Google News