Ornaty trzech papieży i jedna z trzech zachowanych szat z brokatu aksamitnego. Nowa ekspozycja w starostwie ZDJĘCIA
Trzy ornaty papieskie – w tym noszony przez Jana Pawła II w czasie wizyty w Kaliszu – oraz kilkanaście innych szat liturgicznych – w tym wyjątkowo cenne, bo jedno z trzech takich zachowanych w kraju okrycie z brokatu aksamitnego z XVI wieku – można oglądać w Starostwie Powiatowym w Kaliszu. Zbiory pochodzą z kolekcji Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku, które posiada kilkadziesiąt różnego rodzaju tkanin używanych przez tamtejszych duchownych oraz z parafii w Giżycach. Ekspozycja prezentowana jest w odrestaurowanej sali reprezentacyjnej.
Zgromadzono w niej kilkanaście ornatów, stuł oraz paramenty liturgiczne. Wszystkie eksponaty to część kolekcji, której gromadzenie w latach 90-tych rozpoczął Roman Hauk, ówczesny dyrektor Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. Szaty placówce przekazali proboszczowie parafii w Opatówku i Giżycach, a pracownicy każdą zbadali i opisali. Dzięki temu wiadomo, że najcenniejsza w kolekcji jest ornat z brokatu aksamitnego.
Tkany złotą nicią ręcznie. To wszystko było tkane ręcznie i zostało to wydatowane na początek wieku XVI. Wcześniej sądziliśmy, że jest to wiek XV – wyjaśnia Jarosław Dolat z Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku. – Według naszej wiedzy są tylko trzy takie tkaniny w zbiorach Polskich. Niewielki fragment w Centralnym Muzeum Włókiennictwa. U nas w Opatówku z parafii opatóweckiej i w zbiorach wawelskich – podkreśla, zachęcając do osobistego zobaczenia, jak prezentuje się niezwykle bogata szata, która najprawdopodobniej należała do jakiegoś wysoko postawionego dostojnika kościelnego.
Być może nawet arcybiskupa gnieźnieńskiego, bo do XVIII wieku Opatówek był w jurysdykcji tego arcybiskupstwa. Wiele szat – szczególnie tych starszych – szyta i wyszywana była ręcznie. Często z sukien ślubnych zamożnych szlachcianek, stąd sporo na nich oryginalnych, niekoniecznie kościelnych wzorów. Młodsze ornaty to już dzieło maszyn. Stroje tak dobrano, by obok możliwości zobaczenia zmieniających się wzorów szat można było prześledzić kalendarz liturgiczny.
Kolor zielony jest najdłużej używany, bo prawie w ciągu całego roku, w tak zwanym okresie zwykłym – tłumaczy ks. Jacek Plota, kustosz Narodowego Sanktuarium św. Józefa, który współpracuje z Muzeum i samorządem w ramach promowania wśród pielgrzymów atrakcji Ziemi Kaliskiej. – Kolor biały, czy złoty obowiązuje w czasie wyjątkowych uroczystości i w okresie Bożego Narodzenia oraz Wielkanocy, kolor fioletowy jest zarezerwowany na Wielki Post i na Adwent. Kolor czerwony ornatu kapłan zakłada na zesłanie Ducha Świętego i również kiedy wspominamy męczenników. I kolor czarny używany w czasie mszy świętych żałobnych.
W kolorze złota jest prezentowana na wystawie szata Jana Pawła II. Papież właśnie w tym ornacie odprawiał nabożeństwo w 1997 roku w czasie wizyty w Kaliszu. Tkanina – podobnie jak inne przedmioty używane w czasie tej mszy – została podarowana Sanktuarium św. Józefa, a to przekazało je Muzeum Historii Przemysłu. Placówka do swojej kolekcji otrzymała z Watykanu również ornaty należące do Benedykta XVI i Franciszka I.
Będziemy się starali tę kolekcję powiększać. Być może uda nam się wypożyczyć fotel papieski z wizyty w 1997 roku Jana Pawła II, więc będziemy się starali cenne eksponaty dokładać – zapewnia Krzysztof Nosal, starosta kaliski, który od początku uważał, że reprezentacyjna sala powinna być wykorzystana w celach wystawienniczo – promocyjnych. – Ważne, by kaliszanie, mieszkańcy powiatu, ale też pielgrzymi i turyści chcieli tu przychodzić. Tę salę chcemy też wykorzystać w celach promocyjnych, by mówić o mieście Kaliszu, o powiecie kaliskim o kulturze, historii a także o biznesie, co robimy z czego żyjemy – wyjaśnia.
Sala przez lata służyła jako magazyn. Niedawno została wyremontowana właśnie z myślą o prezentacji bogactwa Ziemi Kaliskiej. Najbliższa okazja, by zobaczyć ekspozycję w niedzielę w czasie pikniku zdrowotnego przy starostwie. Regularne zwiedzanie będzie możliwe od września.
Opracowanie faktykaliskie.pl
