W związku z pojawiającymi się sygnałami wystąpienia wilka na terenie naszej gminy, Burmistrz Miasta i Gminy Grabów nad Prosną zaleca mieszkańcom zachowanie szczególnej ostrożności.
Co powinniśmy wiedzieć o wilku?
- W 1998 roku wilki zostały objęte w całej Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Zabronione jest ich zabijanie, okaleczanie, chwytanie, przetrzymywanie, niszczenie nor i wybieranie z nich szczeniąt, a także przechowywanie i sprzedaż skór i innych fragmentów martwych osobników, bez odpowiedniego zezwolenia. Nierespektowanie zapisów prawa podlega karze aresztu lub grzywny.
- Wilk jest bezpośrednim przodkiem psa, jednak wygląda inaczej niż większość współczesnych psich ras. Ma szczupłą wysoką sylwetkę o prostym grzbiecie, długie, chude i ustawione blisko siebie kończyny. Puszysty ogon (który latem wyraźnie cieńszy) zakończony jest ciemnymi włosami. Głowa duża, z szerokim czołem, długim pyskiem, krótkimi uszami, skośnie ustawionymi oczami o bursztynowej tęczówce. Czoło jest szare, a cała wierzchnia część pyska (włączając strefę wokół oczu) aż po nos jest ciemno-beżowa lub brązowa, natomiast policzki i dół żuchwy jest bardzo jasny. Czasami na policzkach są widoczne pojedyncze pionowe ciemne paski. Wilki zamieszkujące Polskę mają najczęściej umaszczenie płowo-beżowe, z brązowo-czarnym grzbietem i mocno rudym tyłem uszu i głowy. Zdarzają się osobniki jaśniej ubarwione lub ciemniejsze (zawsze jednak tył głowy i uszu jest rudy), natomiast wilki jednolicie czarne lub białe w Polsce nie występują. Młode, niespełna roczne osobniki są ciemniejsze (bardziej szare) od dorosłych.
- Podstawą diety wilków w Polsce są dzikie ssaki kopytne, stanowiące średnio ok. 90% spożytego pokarmu. Wilki zjadają najczęściej jelenie, sarny i dziki, choć są w stanie upolować także łosie. Chętnie uzupełniają dietę bobrami, których udział w biomasie zjedzonego przez nie pokarmu w niektórych regionach przekracza 20%. Polują także na zające i mniejsze drapieżniki – szczególnie borsuki, lisy i jenoty.
- Obecnie niecałe 30% powierzchni Polski pokryte jest lasami, pozostałe obszary zajmują tereny rolnicze, wsie, miasta, infrastruktura przemysłowa itp. Jednak nawet w lasach będących ostojami dużych drapieżników ludzie wkraczają do ich najodleglejszych zakątków. Przebiegają tam liczne drogi, budowane są osiedla, powstaje zabudowa rekreacyjna, prowadzona jest intensywna gospodarka leśna; wielu z nas w lesie uprawia sport, wypoczywa, zbiera grzyby i jagody. Wilki muszą się więc bardzo starać, by uniknąć spotkania z nami, a nade wszystko by znaleźć spokojne miejsca na odpoczynek i wychowanie szczeniąt. Nie powinniśmy się więc dziwić, że dzikie wilki poszukując pokarmu mogą znaleźć się w pobliżu ludzkich osad lub innych miejsc naszej aktywności. Zwykle nawet nie zdajemy sobie sprawy z ich obecności. Odchodzą szybko, bez powodowania problemów. Nasze postępowanie może jednak spowodować powstanie konfliktów.
Oto zasady, których należy przestrzegać, aby uniknąć sytuacji, w której wilki zaczynają stwarzać problemy. Te same zasady obowiązują w stosunku do większości dzikich zwierząt.
• Nigdy nie dokarmiaj wilków. Zamiast karmić lub próbować samodzielnie pomagać wilkowi, który w twojej opinii tego wymaga, zawiadom właściwą terenowo Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska i skontaktuj się ze Stowarzyszeniem dla Natury „Wilk” https://www.polskiwilk.org.pl/.
• Przetrzymuj odpadki spożywcze w szczelnych pojemnikach z pokrywami. Resztki żywności pozostawione na kompoście poza ogrodzeniem posesji, a szczególnie kawałki mięsa i wędlin, mogą zwabiać drapieżniki. Zainstalowanie oświetlenia z czujnikami ruchu w pobliżu miejsc składowania odpadów kuchennych może odstraszać wilki od podchodzenia w ich pobliże.
• Jeśli jesteś turystą, spacerujesz po lesie, zbierasz grzyby, wędrujesz z plecakiem, biwakujesz w lesie, uprawiasz biegi terenowe lub inne rodzaje rekreacji aktywnej, nigdy nie pozostawiaj resztek żywności w koszach na parkingach leśnych, miejscach biwakowych, pod wiatami i w innych miejscach odpoczynku dla turystów, nawet jeśli wydaje się, że są one szczelne i regularnie opróżniane.
• Jeśli jesteś fotografem przyrodniczym lub myśliwym, nigdy nie dostarczaj mięsa na nęciska przy czatowniach lub ambonach. Nie ma znaczenia, czy są to szczątki martwych zwierząt dzikich lub hodowlanych, czy też produkty zawierające mięsne składniki, np. karma dla psów. Wilki, dzięki niezwykle czułemu węchowi, orientują się, że to człowiek dostarczył pokarm, i mogą zacząć postrzegać ludzi jako dostarczycieli pożywienia.
• Jeśli pracujesz na terenach leśnych, jesteś np. pracownikiem zakładu usług leśnych, budowniczym leśnych dróg, instalatorem sieci energetycznych, nigdy nie pozostawiaj żywności w lesie. Pakuj wszystkie odpadki i zabieraj z sobą. Pozostawiona żywność może zwabiać drapieżniki w pobliże pracujących w lesie ludzi.
• Bądź świadom, że jakikolwiek jest powód pozostawiania i udostępniania resztek żywności w lesie lub w jego pobliżu, wilki, a szczególnie młode osobniki, mogą uzależnić się od takiego źródła pokarmu i w efekcie nauczyć się postrzegać ludzi jako dostarczycieli pożywienia.
• Zawsze zwracaj uwagę i reaguj na sytuacje, gdy wilki regularnie żerują na pokarmie pozostawianym przez ludzi (nęciska, czatownie fotograficzne, kosze i doły na śmieci, kompostowniki itp.). Zawiadom o tym natychmiast odpowiedni urząd gminy i Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.
Wraz ze wzrostem zasięgu występowania populacji wilka w Polsce wzrasta także prawdopodobieństwo napotkania tych drapieżników w lesie, ale też na łąkach lub polach. Poza lasami obserwuje się często młode wilki, kiedy po ostatecznym opuszczeniu grupy rodzinnej, wędrują przez Polskę w poszukiwaniu partnera i terenu do osiedlenia się. Wilki są zazwyczaj bardzo ostrożne i płochliwe, ale także bardzo ciekawskie, szczególnie młode osobniki. Nic więc niezwykłego w tym, że wilk zatrzymuje się, przygląda z większej odległości i nie ucieka natychmiast po zobaczeniu człowieka. Nie jest to objaw agresji, lecz raczej zaciekawienia i upewnienia się, czy nie grozi mu niebezpieczeństwo. Podobnie zachowuje się wiele dzikich zwierząt, także te, na które regularnie się poluje. Błędna jest zatem interpretacja tego zachowania jako „utraty lęku” przed człowiekiem. Ataki wilków na ludzi są niezmiernie rzadkie; znacznie częstsze i bardziej dotkliwe są pogryzienia przez psy. Niemniej jednak należy pamiętać, że duże drapieżniki mogą okazać się niebezpieczne, np. wówczas, gdy są wcześniej dokarmiane przez ludzi, oswajane, ranne lub chore.
Jeżeli spotkasz wilka, który podchodzi na odległość mniejszą niż 30 m lub przygląda się zbyt długo, a ty nie czujesz się komfortowo w tej sytuacji, albo też drapieżnik poszczekuje lub warczy na ciebie, podejmij następujące działania:
• Unieś ręce i machaj nimi szeroko w powietrzu. To sprawi, że twoja sylwetka będzie lepiej widoczna, a twój zapach szeroko się rozprzestrzeni.
• Pokrzykuj głośno, ostrym tonem w stronę wilka. To pozwoli mu się zorientować, że ma do czynienia z człowiekiem i że nie jest mile widziany.
• Jeśli zwierzę nie reaguje i zamiast oddalić się, podchodzi bliżej, rzucaj w niego będącymi w zasięgu ręki przedmiotami, grudami ziemi, patykami lub kamieniami.
• Wycofaj się spokojnie; możesz przyspieszyć dopiero gdy masz pewność, że zwierzę jest daleko i nie interesuję się tobą.
• Jeśli masz taką możliwość, zrób zwierzęciu zdjęcie i zawiadom o zdarzeniu właściwy urząd gminy, Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska.
